Klokkenluidersregeling

Sinds 11 december 2022 moeten alle lokale besturen een klokkenluidersmeldpunt hebben voor de medewerkers en andere personen die met het lokaal bestuur samenwerken. Het is daarbij de bedoeling om klokkenluiders meer bescherming te bieden.

De verplichting om een klokkenluidersmeldpunt te hebben, is het gevolg van een Europese Richtlijn op basis waarvan de Vlaamse Regering een wijziging doorvoerde aan het Bestuursdecreet van 7 december 2018, meer bepaald Hoofdstuk 2 Deugdelijk Bestuur, Afdeling 6, artikel III.60.

Klokkenluiders zijn personen die in het kader van een werkrelatie inbreuken vaststellen en die inbreuken melden. Voor de lokale en provinciale besturen zijn het enkel de eigen personeelsleden die een melding kunnen maken bij het interne meldkanaal. Andere personeelsleden die een werkrelatie hebben met het lokale of provinciale bestuur, zoals bijvoorbeeld consultants, leveranciers, sollicitanten, … kunnen alleen een melding maken bij het bevoegde externe meldkanaal.

Het Bestuursdecreet definieert het begrip ‘inbreuk’ als een handeling of nalatigheid die onrechtmatig is of die het doel of de toepassing van de regelgeving ondermijnt.

Een klokkenluidersmelding kan dus gaan over een inbreuk op regelgeving die op het lokale bestuur van toepassing is, die zich feitelijk of mogelijk al heeft voorgedaan of die zeer waarschijnlijk zal plaatsvinden.

Intern en extern meldpunt

Algemeen directeur Greet Raeymaekers is als hoofd van het personeel het intern meldpunt, overeenkomstig het bestuursdecreet.

Personeelsleden kunnen informatie over inbreuken melden bij het interne meldpunt.

Personeelsleden die dit wensen, kunnen inbreuken echter ook rechtstreeks melden bij het externe meldpunt voor lokale besturen, namelijk Audit Vlaanderen, als zij menen dat de inbreuk intern niet doeltreffend behandeld kan worden of dat er een risico op represailles bestaat.

Externen (bijvoorbeeld vrijwilligers, leveranciers, aannemers, sollicitanten, voormalige werknemers, …) melden mogelijke inbreuken, steeds rechtstreeks extern bij Audit Vlaanderen.

Intern meldpunt

Algemeen directeur Greet Raeymaekers:

Extern meldpunt

Audit Vlaanderen:

Bescherming en garanties

  • Het bestuursdecreet voorziet een verbod op represailles naar aanleiding van de melding (zoals negatieve beoordelingen, schorsing of ontslag, verandering van taken, financiële sancties, …). De bescherming tegen represailles is onbeperkt in tijd.
  • Meldingen van inbreuken kunnen ook anoniem gebeuren.
  • De algemeen directeur maakt de identiteit van de melder en informatie waarmee de identiteit van de melder achterhaald kan worden, niet bekend aan anderen, tenzij in de volgende gevallen:
    1° als de melder daarmee instemt
    2° als er een noodzakelijke en evenredige wettelijke verplichting is in het kader van een onderzoek door nationale autoriteiten of gerechtelijke procedures, om de rechten van verdediging van de betrokken persoon te waarborgen.

    De algemeen directeur maakt eveneens de identiteit van de persoon over wie de melding gaat en informatie waarmee de identiteit van deze persoon achterhaald kan worden, niet bekend aan anderen, zolang de onderzoeken lopen.
     
    Vóór de algemeen directeur de identiteit van de melder of de betrokken persoon bekendmaakt, brengt hij de melder, respectievelijk de betrokken persoon over wie de melding gaat, daarvan schriftelijk op de hoogte, samen met de redenen daarvoor, tenzij die informatie de onderzoeken of gerechtelijke procedures in gevaar brengt.

Procedure

De procedure verloopt als volgt:

  • Klokkenluiders kunnen meldingen schriftelijk (mail en brief), telefonisch of tijdens een fysieke ontmoeting bezorgen. Het gesprek kan opgenomen worden als de melder dat wenst. De melder heeft hierbij recht op een verslag.
  • De algemeen directeur bezorgt de melder binnen 7 kalenderdagen een ontvangstmelding.
  • De algemeen directeur gaat de juistheid van de informatie na en neemt de gepaste maatregelen als er een vermoeden van een inbreuk is.
  • De algemeen directeur informeert de melder binnen 3 maanden na de dag waarop de ontvangstmelding werd verstuurd over de als opvolging geplande of genomen maatregelen en over de redenen daarvoor. Daarbij wordt geen informatie vrijgegeven die afbreuk doet aan het interne onderzoek of die het onderzoek of de rechten van de betrokken persoon schaadt.

Register

De algemeen directeur registreert alle meldingen door klokkenluiders in een register.

In het register van meldingen worden de volgende gegevens genoteerd:

  1. naam van de melder
  2. contactgegevens en functie van de melder
  3. naam van de facilitator of van derden die het slachtoffer kunnen worden van represailles in een werkgerelateerde context
  4. naam en functie van de betrokken persoon en informatie over de inbreuken van de betrokken persoon
  5. naam van getuigen
  6. schriftelijke meldingen
  7. stemopnames en schriftelijk verslag van mondelinge meldingen

Meer informatie

Decreet Bestuursdecreet (vlaanderen.be)